Wat is een anagram?
Door Anneke Rot, Muzemakers
Een anagram wordt ook wel ‘letterkeer’ genoemd. Het is een woord of zin, gevormd uit de letters van een ander woord of een andere zin, maar in een andere volgorde. Zo is Claus bijvoorbeeld een anagram van de naam Lucas.
Spelregels:
– Alle letters moeten worden gebruikt
– Geen afkortingen gebruiken
– Namen mogen, maar moeten wel gangbaar zijn
– Namen van landen en plaatsen mogen
Als je zelf een zin wilt bedenken om er anagrammen van te maken moet het wel een ‘prettige’ zin zijn met genoeg klinkers. Ik probeer altijd met letters van het Scrabblespel uit vinden of ik daar binnen een bepaalde tijd wat aardige zinnen van kan maken. Neem dus letters van Scrabble of een ander letterspel, of knip kartonnetjes en schrijf er de letters op van de zin die je wilt uitproberen, je basisregel dus. En begin gewoon, samen of alleen. Het is thuis, in de klas, op een familiefeest, in de kroeg, overal te doen! Hoe vaker je het doet, hoe leuker het wordt. Je komt echt voor verrassingen te staan.
Voorbeelden van anagrammen die in de loop van de jaren door Muzemakers zijn gemaakt voor diverse gelegenheden:
Het eerste project was GEEN FIETSEN PLAATSEN IN DE STEEG, oktober 2004, tijdens een kunstweekend in Monnikendam. De hele oogst is het jaar daarop, 2005, geëxposeerd in de openbare bibliotheek van deze plaats:
Op 2 en 3 oktober 2004 vond in Monnickendam de beeldende kunstroute Kunst Kijken Monnickendam plaats, met als centraal thema “Stegen”. Als dichter werd Laurens door de organisatie uitgenodigd om in woord en geschrift met dit thema aan de gang te gaan. In de consistoriekamer van de Lutherse Kerk aan het Zuideinde las hij voor uit eigen werk en nog steeds dragen stegen als de Tonnesteeg en de Nieuwe Steeg de gedichten die hij voor deze gelegenheid heeft geschreven. Maar het klapstuk was wel de anagrammenverzameling die Laurensen ik als Muzemakers met Scrabbleletters bij elkaar hebben gepuzzeld, geïnspireerd door een lelijk bord in een nieuwerwetse steeg, de Gruttersteeg.
“Deense sla is een patent tegengif” stond op dat bord, maar dan vermomd als “Geen fietsen plaatsen in de steeg”. Binnen tamelijk korte tijd hadden we met Scrabbleletters ruim 80 varianten bedacht. De ambachtelijk drukker Niek Smaal van de Houtpers te Wageningen drukte met grote houten letters de tientallen borden met variaties; de hele steeg hebben we er mee gevuld, met hulp van Ricky Geurds. Het publiek stroomde toe om nóg meer varianten te verzinnen. Daarvoor waren lettersets aanwezig, geschilderd op plankjes, op dominostenen, in bierdoppen, liggend op straat of op tafels. En daar kwamen zowaar nog nieuwe anagrammen uit. De beste uit de publieksparticipatie en de 80 eerder gemaakte zijn in een boekje verzameld, vormgegeven door Sander Pinkse Boekproductie, en met een handgedrukt omslag van de Houtpers.
GEEN FIETSEN PLAATSEN IN DE STEEG
Afspel en dans geneest eigen tiet
Attentie geen deeg in sapflessen
Dagen een fiets in steeg stapelen
Dat past in geen een engelse fiets
De finse plaaggeesten eten niets
De slaaf pestte nine en is gegeten
Deense sla is een patent tegengif
Deensen eten spagetti als een gif
Deftige eetgasten slapen ineens
Del at geen penis na feest in steeg
Die lafste geesten aten geen spin
Die tante ge snapte geen finse les
Ede is enge geest en tinnefplaats
Edese atleten gingen pas fietsen
Een eed tegen fins glas paste niet
Een etende gast gaf niet eens pils
Een geest in de fles paste in gaten
Een gids in spe tafelt na een geest
Een slaaf piest niet tegen degens
Een stadse slet gaf eigen pint
Eenden gapten geile fietstassen
Eens dansten eettafels geniepig
Eens tasten gidsen eigen tepel af
Eet nepstengels genees intifada
En de laatste pen is eens geen gift
En eens gaapt de liefste in stegen
En fiets en deeg in steeg plaatsen
En geen pasta stelen in steeg dief
En in feite snapte de gast geen les
Enge slaaf stepte in eigen steden
Engeland is tegen pasteifeesten
Engelse sadist pafte enige tenen
Fantasieen eisten geen geldpest
Feesten geniet ge in slaapsteden
Fietsen aangesleept in de stegen
Fietsen tegen geesten in de slaap
Fietsende agente plaste eens gin
Fietsende plaaggeesten niesten
Fietspedalen en een gast in steeg
Finse teennagel paste in de steeg
Fletse indiaan geneest gepesten
Ga die fietsen stelen tegen pasen
Ga feesten in stad en leipe stegen
Gas in de steelpan geeft niets nee
Gasten slepen de fiat een steeg in
Gat en penis feesten al in de steeg
Gedane fietsen in steeg stapelen
Geef een as langs die tent een stip
Geef eens snedig les in patat eten
Geef sadisten engelensap en tiet
Geen finse taal snepte in de steeg
Geen naastenliefde in peststeeg
Geen teef piste in de stal en genas
Geensdeels gaat fien eens pitten
Geest paste in fles en genade niet
Geil deens fantast eet geen penis
Geilneef genas stien stante pede
Gein en feest in de steeg plaatsen
Geliefden testen is geen pest aan
Geniale geesten snapten de fiets
Gifangels pasten niet eens te ede
In assendelft paste geeneen geit
In de natte eg slapen is geen feest
In de stegen leest stef een pagina
In een steeg speelt eigen afstand
Leef ginds en eet pastas en geniet
Liefst etages panden in een steeg
Na tienen is gepast geld een feest
Nee geen eigele stifttand passen
Neef staat in gele gidsen en peest
Neefs aandeel is te nipt gestegen
Niet afdingen als een geest peest
Pien stiefelt naast deense eggen
Pin geld in een steeg na satefeest
Plaats degens en een feit in steeg
Plaats feesten in die enge stegen
Sadisten eten slet en geen apegif
Sap eten tegen enen als digestief
Sies ginnegapt en eet das en leeft
Spelen geneest te enge intifadas
Stef leest een agenda en gispt ine
Tantes enge neef liep eindstages
Test die gast en snap een geilneef
Kinderboekenweek
In de openbare bibliotheek van Wageningen organiseerde Muzemakers tijdens Kinderboekenweek onderstaand anagrammenspel, naast het vouwen van letters:
KINDEREN LEZEN ALTIJD VEEL
Veel kinderen lezen altijd
Lezen kinderen altijd veel?
Altijd lezen kinderen veel
Ik rijd alleen deze vent, nel
Je verzinkt al in de ellende
Verzin al deel lente, kindje
Leden verliezen dan klitje
Dee lazert lijken in velden
Deze lijnende kerel valt in
Kerel valt lijdend in zeeën
Kale nel rijdt leven in zee
Zalvende kerel lijnt in ede
In ede valt rijke nel zelden
Levenden zaten liederlijk
Kindje verzint al deel, leen
Ze ijken en verlaten de lidl
Zijn edele kind velt een rat
Edele nel drinkt veel azijn
Ze laten drie lijken levend
Tijdens een familiefeest:
Dini viert groot feest met ons
Sint fietst moe verder in goot
Frits snoeit grove den tot mei
God morst vette friet in ons ei
Oom steef vingert trotse dini
Fred voost in romigste tieten
Dini moest stoer gift toveren
Dini stoort grof met vies eten
Dertig mooie vorsten stiften
Giet ons fristi over de motten
Ooit fietst men vers in de grot
Ferme vriend gooit net tosi’s
En die fret ving os met risotto
Die grieten misten foto vorst
Ooit demonstreert fin stevig
Stomige ford roest niet in vet
Foei, dit monster voert gisten
Die visite fronst om gore tent
Die grofste rotte vis in moten
Dit monster is fit en vreet oog
Gets, die vent strooit morfine
Dief miste troost in gore vent
Strenge oom vindt riet soft ei
Dit grint is voor een toef mest
Dit ei moest over stof en grint
Iet vindt ties grof en oerstom
Vorstin groet moe in dit feest
Een project in samenwerking met Schrijversharten en de openbare bibliotheek van Wageningen:
SPELEN MET DE TAAL IS AANSTEKELIJK
- Dit teken is: steek alle lampjes aan
- Elk mens laakt iets in plaatsje Ede
- Je maakt die stapel lakens niet, Els
- Die ene plakte lijm aan staketsels
- Een man klikte iele stadplaatjes
- Die man plaatste kas en likte Elsje
- De man eet slaatjes en slikt plak ei
- Een lakei at stel slakjes met pinda
- Kees lijnt: eet alles met pindakaas
- Pils smaakt niet als je kandeel eet
- Een dame eist als klant je pils, Kate
- Een kameel likt tijdens slaap saté
- Slanke dame steekt lepel in ijs, Aat
- De kale maat stak ijslepels in eten
- Melaatse stikt alleen in de kapjes
- IJdelste kapelaan kniest meestal
- Kale Leen is ijdel en staakt met sap
- Te kalme Kees na spijt in de taalles
- Een del pakte iets kalm in: slaatjes
- Dit malse sletje Annie pakt Kees al
- Laatste slanke dame likte je penis
- Akelei, dat is een plant met slakjes
- Dik plast mee in een laatste klasje
- Stik, je laat iemand elke pas stelen
- Tel niet als ik de lampjes aansteek
- Jee, Mien stal de laatste kniespalk
- Ja, Nel speelt met lade’s in Ikeakast
- Ai, die leek spant lakens met latjes
- Kijk dame, Els eet sla en slaapt niet
- De stille paljas steekt me aan, Niek
- Tietje stak alleen in dameskapsel
- Je stikt eens in de malse paëlla, kat
- De lapjeskatten aten elk mais, Mies
- Kale Siamese katten spelen altijd
- Niek slaapt al met Keesje in de stal
- Pas stalkte iemand je telkens, Alie
- Klasse, de man aait en likt je spleet
- In kalm plaatsje Ede is net kasteel
- Meisje likt kaas en An steelt de lap
- Kakdame sleept een sjaal in stilte
- Ene Klaas mestte je kip al in de stal
- Kak in een plee, dat is je stalmest
- Die Kees maakt laatste lijnenspel
- Klas metselt paleisje niet aan dek
- Ideale Pa smikkelt laansteentjes
- Dat lekke slipje is meestal net aan
- Eet! Je stinkkkaas smelt in de paëlla
- Klaas, speel met Kees in dit laantje
- Ai, An speelde laatst met je snikkel
Een project toen een vereniging 10 jaar bestond:
WIJ VIEREN TIEN JAAR FEEST
Wie erft een ijsje van Rita?
Waar vrijen Ties en Fietje?
Jij test fraaie werven, Ine
Wij aaien net vers frietje
Vier fraaie wijntjes eten
Een fraai wijntje eert vis
Aaf vreest mieren, jij niet
Jij vreet Finse waren, Atie
Waar vis jij een fiere tent?
Waar fietst je nijvere Ine?
Vijf jaren ei waren iets tè
Nijvere teefje wint aria’s
Twee vrije fietsen aan rij
Wees vrij fier in je net, Aat
Wees een jaar vrij fit, Ine
Wij feesten vier jaar niet
Een Iers wijfje vaart niet
Wij fietsen ver naar Ietje
Taaie wijfjes erven niet
Wie vrat jaren een stijf ei?
Een jaar stief wrijven, iet
Wens je een fraaie tit?
Je neef vrijt waar ie niest
Je vrijere fans eten eiwit
Fiat, een ietsje vrijwaren
Witje, een fantasie vrijer
Wees taai, ren je fit en vrij!
Fiere veteraan wint ijsje
Afijn, ietsje anti verweer
Rat, was je vijftien eieren
Wat eet je er ’n fijne vis, Ria
Tijdens een feestavond van een tafeltennisvereniging
TAFELTENNISSEN DOE JE BIJ SHOT
Ho, je tafeltennist in de bosjes
Sintje, die snol heeft ons batje
Fenne, het batje slist in je doos
Shot is al beetje fijn en stoned
Ton: dit niet, je beha en slofjes!
Ja foei, slons, je hebt net dienst
O jee ton, sinds je af bent is ’t hel
Je hebt feest in ons stadion, jel
Jij hoeft de beste slons niet, an
En dan bij shot, liefste snoetje
Heb jij telefoondiensttassen?
Doetjes hijsen tafels in boten
Nine befte jen losjes, dat is hot
Tanden flossen bij heet ijs toe
De oefenbatjes slijten in shot
In bad slijten hoofse teentjes
Botte stoelendansje is fijn, he?
He, en fietstassen boden julijt
Hoe stonden de tafeltjes bij sien?
Nog een project met Schrijversharten en de bblthk, eind 2023:
STERKE POEZIE LEEFT IN WAGENINGEN
Katten wiegen erg lief poezen, Sien
Ik zie gewenste groepen in een flat
Ge piest niet in onze lege werf, Anke
Goeie zangeres flipt en weent, Niek
Een geit zwalkt ineens op eigen erf
Eef werkt in Goes en ziet een paling
Ik zie René twee gifslangen opeten
Steef zei: koning eet weer palingen
Geilste non pikte Irene af en zweeg
Ze knipte een egoïst en wreef gal in
Een zieke pastor ging wel eten, Fien
Kit ziet een engel poseren in afweg
Kerel ziet opeens Wageningen, Fiet
Een geile afzetter is gek op winnen
En Piet werkte Loes in zee en ging af
Klef zoenen past in eigen weg, Riet
Ze pikt gewis een lange trofee, Nine
Gaste ziet weer een flinke opening
Stefan, weiger gelikte nepzoen Ine!
Sint en Piet zagen we klef in Goeree
Ziel erkent en wiegt eigen nepsofa
Pief, geeneen gast zet roe in winkel
Nel, ik zag weer geen Piet of een Sint
Wie geile apen zoent erft geen snik
Sint en Piet zoeken gare wegen, lief
Leef, Poëzie stinkt, eer Wageningen!
Teel geniepig een zak wiet en frons
Geen karwei, open fles, zit en geniet!
Feit: ik spoel in regen, wat een zegen
Lange zieke wietPieten fronsen, Gé
Gek ziet Sien of eigen planten weer
Gans twee prikt ongezien fel een ei
Openen in een zware ligfietsgekte
Poets een eigenzinnige werktafel
Zelf praten tegen weien is geknoei
Geef een slinger wat knopen, zei Iet
Nee Gea, een zieke wolf springt niet
Eef wil eigen operateksten zingen
En geef ze worsten in pikante gelei
Ze wenste Tineke geinige flaporen
Geen snoek flipt in eigen zeewater
Wie toen fietsen greep zag ik lenen
Efie leert pinnen, wat is ze nog gek!
Feit: Ik, ster, zal geen één pion wegen
Zoek, speel, eet friet in Wageningen
Tes, ik zag geen folie en winterpeen
Ren! Een ziekste witlof en giga peen
Zie Fiene, An liegt sterk en weg poen!
Weg! In een topsfeer ga ik niet lezen
Na plots een geinige werf te kiezen
Pi eet geen stoerige flinke zwanen
Go, ze eten geen Friese kiwiplanten
En te zieke poes ging niet ‘waf’ leren
Geen fiets, ik ga lopen en zweet rein
Wie zingt in een park? Een softe egel
Gein-poëet zegt: ranke Finse wielen
Zet geen fier kontwiegen in, please
Ze ging niet op een wankele fietser
En zie een fiets op kale grintwegen
Pien geeft sigaren en zoekt wielen
En we eten gif in groteske paleizen
Een kalief is geen onprettig wezen
Ik zie palen feesten in grote wegen
Snoep ze, wanneer ik lig en tiet geef
Ik zie fietsgenoten en gare welpen
Wie ging poeet en zak leren fietsen?
Wel geinig, een frietzak snoep eten
Opa zei net: leer een gek fit swingen
Gek ziet een frêle opa niet swingen
Zieke geilt op geween tien Fransen
Eef weegt longen in panties
Fien snapt eigen gewoel zeker niet
Fannie ziet wel een grote penis, gek
Een fee pikte wel geen gratis zon in
Zieke gaf niet snel een topnier weg
Speciale aandacht voor een mooi anagrammenproject in 2013, op initiatief van Anneke Rot, bij de viering van 750 jaar stadsrechten van Wageningen:
Een jaar lang anagrammen maken op de zin De stad Wageningen viert feest resulteerde in een boekje met een selectie van 750 anagrammen, ingestuurd door inwoners maar ook door deelnemers elders uit het land.
Op de site www.wikiwageningen hebben ruim dertig personen in de loop van het jaar anagrammen geplaatst. Sommige personen stuurden er enkele, andere kwamen met in totaal ruim 160 zinnen of soms zelfs één lang woord.
Het boekje is in december 2013 uitgekomen. Het is bij Muzemakers te koop voor € 7,50, dus dat is 1 cent per anagram. Adres: Wilhelminaweg 22, 6703 cd Wageningen. Telefoon: 0317 418338, a.rot@iae.nl . Wij kunnen het toesturen, met een factuur erbij inclusief de kosten van het verzenden. Het boekje kan op afspraak worden afgehaald. Bij Boekhandel Kniphorst, Hoogstraat 49 in Wageningen, ligt het ook.
Hoe werkte het?
Op de wiki had Anneke onder meer de volgende aanwijzingen gegeven. Zij was de moderator van het anagramenproject op die website, in samenwerking met de Stichting Cultuur in Wageningen. De anagrammenpagina op die wiki staat nog steeds open voor diegenen die door willen gaan, op naar de 1000!
- Hoe werkt het?
Maak nieuwe zinnen met de volgende letters:DE STAD WAGENINGEN VIERT FEEST, zoals:
DIE TANTE IS STRAF GEVEN GEWEND
INE VINDT DE TRAGE FEESTWAGENS
DAT WAGENINGS VEE STERFT IN EDE
DIEF GRIST TAS ETEN VAN DEEN WEG - Spelregels
Alle letters moeten gebruikt worden
Geen afkortingen gebruiken
Namen mogen, maar moeten wel gangbaar zijn
Namen van landen en plaatsen mogen - Aan de slag
Neem letters van een scrabble spel, of knip kartonnetjes en schrijf er de letters op van de basisregel. En begin gewoon, samen of alleen. Thuis, in de klas, op een familiefeest, in de kroeg, overal te doen! - Als je een zin hebt, vul deze dan op de wiki in onder “reactie”